Δυσορθογραφία

Η Δυσορθογραφία ανήκει στην κατηγορία των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών. Αποτελεί ειδική διαταραχή της μάθησης της ορθογραφίας και των κανόνων που τη διέπουν.

 

 

Πολύ συχνά συνυπάρχει με την δυσλεξία αλλά μπορεί να υπάρχει και μόνη της. Το φαινόμενο της δυσορθογραφίας σχετίζεται με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το άτομο στη διαδικασία της γραφής, τόσο σε επίπεδο λέξης, όσο και σε επίπεδο σύνταξης, πρότασης και παραγράφου. Η ορθογραφία είναι η καταγραφή των φθόγγων με τυποποιημένους κανόνες που δεν τηρούν τη φωνητική πραγματικότητα της γλώσσας (Δήμου, 1982, Πολομαρκάκη, 1989, Μήτσιου, 2006). Σύμφωνα με βιβλιογραφικές έρευνες (Firth, 1980, Potvinetal. 2007, Snowling & Stackhouse, 1997) τα στάδια της ορθογραφημένης αυτόματης είναι τα ακόλουθα οκτώ.

1.Σύλληψη της ιδέας και ταυτόχρονα έλεγχο της συνοχής της ιδέας με το υπόλοιπο κείμενο.

2. Εύρεση των κατάλληλων λέξεων οι οποίες θα εκφράσουν την ιδέα.

3. Φωνημική ανάλυση των λέξεων.

4. Γραμματική και ετυμολογική ποιότητα μέσω της κατανόησης του περιεχομένου της πρότασης.

5. Γραφοφωνημική αντιστοίχιση.

6. Η εύρεση των κατάλληλων γραφημάτων με τη βοήθεια των ορθογραφικών κανόνων.

7. Η ανάκληση του κινητικού μοντέλου απεικόνισης των γραφημάτων.

8. Γραφή κειμένου.

Λάθη δυσορθογραφίας δύνανται να οφείλονται σε διαταραχές της οπτικής και ακουστικής αντίληψης, σε διαταραχές της ανάπτυξης του προφορικού λόγου και σε δυσκολία στην οργάνωση του χώρου και του χρόνου.

 

Δυσορθογραφία και συχνά συμπτώματα

Προσθήκη άχρηστων γραμμάτων	σπππππίτι
Παραλείψεις γραμμάτων	χμα αντι χώμα ποτα αντί πόρτα
Λανθασμένη ανάγνωση	τώω αντί τρώω
Διαλεκτικές επιρροές λόγου	κατσίκ αντί κατσίκι
Αντιστροφή όλης της λέξης	ιζαμ αντί μαζί
Αντιστροφή φωνηέντων	εατός αντί αετός
Αντιστροφή στη σειρά συμφώνων	λπένω αντί πλένω
Αντιστροφή συμφώνου ή φωνήεντος όταν το ένα ακολουθεί το άλλο	γνεεθιλα αντί γενέθλια
Αντιστροφή συλλαβών	νωπι αντί πίνω
Λανθασμένη αντίληψη ήχου με ένα σετ γραμμάτων, όπως υ με ου
“Νεογραφισμοί”, γράμματα κολλημένα

 Tα λάθη των παιδιών με δυσορθογραφία μπορούν να ταξινομηθούν σε επτά μεγάλες κατηγορίες οι οποίες αναλύονται παρακάτω (Eistienne, 1971) :

 1. Λάθη στην τοποθέτηση των γραφημάτων στο χώρο.

α. Αντικατάσταση γραμμάτων από άλλα γειτονικών μορφών.

-διαφορετικά προσανατολισμένα (ρ, 9)

-γειτονικής μορφής (γ,χ)

β. Αντιστροφές

-αντιστροφή αρχικού φωνήεντος (αρ, ρα)

-αντιστροφές μέσα στην συλλαβή ή σε διαδοχικά σύμφωνα (τρία, τίρα)

γ. Παράλειψη γραμμάτων ή συλλαβών

δ. Πρόσθεση γραμμάτων ή συλλαβών

ε. Σύνδεση των λέξεων (της μαμάς του-της μαμάστου)

 —2. Φωνολογικά λάθη.

α. Αντικατάσταση άηχου ηχηρού φωνήματος

β. Απλοποίηση συμπλέγματος (βάφτισα, βάφισα)

γ. Αφομοίωση (παγώνω, παγώγω)

δ. Επένθεση (κλαίω, καλαίω)

ε. Παραποίηση φωνηέντων (πέντε, πέντα)

—3. Λάθος χρήση (ιστορική ορθογραφία)

4.Λάθη στη χρήση διαφορετικών γραμμάτων ενός ίδιου ήχου: ευχαριστώ-εφχαριστώ.

5. Λάθη συμφωνίας γραμματικής κλίσης. Τα παιδιά με δυσορθογραφία μπορεί να γνωρίζουν τους γραμματικούς κανόνες αλλά δεν μπορούν να τους εφαρμόσουν.

—6. Αντικατάσταση λέξεων: γάτα-σκύλος

—7. Ομόηχες λέξεις: λύπη-λείπει.  

 

 

Στρατηγικές αντιμετώπισης της δυσορθογραφίας:

·            δουλεύουμε την ορθογραφική μνήμη (Berry, 2006)

·            δίνουμε άμεση διόρθωση του λάθους ώστε ο μαθητής να απομνημονεύει το σωστό

·            προσπαθούμε να σημειώνουμε τα σωστά ορθογραφημένα σημεία και όχι τα λάθη

·            μετράμε το σωστό αριθμό λέξεων

·            εξασκούμε την αντιγραφή (δείχνοντας τη λέξη στόχο και στη συνέχεια την κρύβουμε για να τη συγκρατήσει στη μνήμη του)

·            είμαστε σίγουροι ότι ο μαθητής κατανοεί καλά το είδος κειμένου που γράφει και τις συγκεκριμένες απαιτήσεις

·            στοχεύουμε σε μία ορθογραφία σωστά προετοιμασμένη

·            συμβουλεύουμε το μαθητή όταν γράφει κάτι που δεν ξέρει ορθογραφικά να το αφήνει κενό ή να βάζει κάποιο σημάδι. Έτσι δεν θα καθυστερεί και θα οδηγείται δίδοντας προτεραιότητα σε ό,τι πρέπει (Scala, Marilyn, 2001)

·            ορθογραφία με κενά

·            ασκήσεις πολλαπλής επιλογής (όχι πάνω από 3 επιλογές)

·            περιορίζουμε τον αριθμό λέξεων εκμάθησης και προσπαθούμε οι συγκεκριμένες λέξεις να έχουν μία θεματική δομή

·            αποκωδικοποιούμε φωνητικά τις λέξεις

·            δουλεύουμε τις αναλογίες των λέξεων

·            δημιουργούμε με το μαθητή ένα οδηγό κειμενικής παραγωγής (κείμενο που διηγείται, επιχειρηματολογίας, κανόνες ..)

·            δημιουργούμε οπτικό σχεδιάγραμμα έκθεσης (χρώματα, σχήματα, σύμβολα)

 

Έλενα Χουλιάρα,
Ειδική Παιδαγωγός M.Ed
elenahouliara@gmail.com